Deformiteti kičme

Deformiteti kičmenog stuba nastaju kada dođe do abnormalnosti položaja kičme, odnosno kada su prirodne krivine kičmenog stuba poravnane ili prenaglašene u određenim oblastima.

Prerazvijeni ili nerazvijeni mišići na jednoj strani kičmenog stuba (takozvana paraspinalna muskulatura), strukturalni deformiteti ili drugi uzroci mogu dovesti do povećanja krivina kičmenog stuba. Najčešće se deformacije manifestuju u sve tri kičmene ravni (frontalna, sagitalna i horizontalna ravan) istovremeno i zato ih nazivamo trodimenzionalnim ili 3D deformacijama. Najčešće se javljaju u detinjstvu i na njih utiče rast koji ih može značajno pogoršati.

U današnje, savremeno doba, statistika nam uopšte nije naklonjena kada su deformiteti kičme, naočito kod dece, u pitanju. Tome u prilog ide i činjenica da je kriva kičma zdravstveni problem broj jedan na svetu, budući da 80 % populacije pati od toga. Prevencija svakako može popraviti neumoljivu statistiku, a za to nam je prvo potrebno da ustanemo od komputera, televizije, da se odvojimo od telefona i posvetimo makar malo vremena u toku dana – vežbanju.

kriva kičma

Zdravstveni problem broj 1 u svetu

0 %

Svetske populacije pati od ovog problema

Najčešće deformacije kičmenog stuba

U zavisnosti od načina na koji se kičma krivi, razlikuju se i vrste deformiteta, a najčešće deformacije kičmenog stuba su:

Skolioza (lateralni-bočni) - krivljenje kičme u stranu, najčešće u obliku slova C, ili dvostruka skolioza, krivljenje kičme u obliku slova S)
Kifoza (hiperkifoza) - pogrbljenost, kada je rameni pojas i kičmeni stub u grudnom delu povijen ka napred
Lordoza (hiperlordoza) – prenaglašena krivina u lumbalnom, odnosno krsnom delu kičme

Kifoza

Kifoza je krivljenje kičme koje daje pogrbljenost. Najčešće se javlja u grudnom (leđnom) delu kičmenog stuba. Kifoza može biti urođena i stečena. Kod stečenih deformacija najčešći uzroci su rahitis, razne povrede u predelu kičmenog stuba, loše držanje tela, odnosno loše navike – nepravilno sedenje u školskoj klupi i neodgovarajuća klupa.

Lečenje kifoze: Kineziterapijom – korektivnim vežbama za korekciju ovog deformiteta.

Skolioza

Skolioza je poremećaj kičmenog stuba koji uzrokuje abnormalno krivljenje kičme na levu ili desnu stranu tela pacijenata, u obliku slova “C”, ili na obe strane (dvostruka skolioza) – u obliku slova “S”, zbog kojeg grudni koš gubi simetričnost. Može da se javi u najranijem detinjstvu, u fazama intenzivnog rasta, u pubertetu, ili na završetku rasta i kod devojčica se javlja čak pet puta češće nego kod dečaka. Skolioza je najproblematičniji deformitet kičme kod deteta. Teži oblici mogu izazvati bolove u leđima, kao i probleme sa disanjem.

Lečenje skolioze: Od korektivnih vežbi do operacije, u zavisnosti od stepena deformiteta kičme.

Lordoza

Lordoza je prenaglašena krivina u lumbalnom delu kičme (u krstima) a posledica je slabosti trbušnih mišića, kao i deformiteta stopala i kolena koji dovode noge i karlicu u nepravilan položaj. Lordoza kičmenog stuba često se sreće kod gojazne dece, ali nije retkost ni kod mršave, kod koje se javlja neočekivano veliki stomak, što je zapravo opuštena trbušna muskulatura.

Lečenje lordoze: kineziterapijom – korektivnim vežbama za korekciju lordoze.

Deformiteti kičme kod dece

Prema statistici kriva kičma ili skolioza je zdravstveni problem broj jedan na svetu, budući da 80% populacije pati od toga, a statistički izveštaji predškolskog i školskog uzrasta pokazuje da gotovo svako drugo dete ima neki deformitet kičme ili stopala. Statistika dalje kaže da je oko 97 odsto vremena koje dete provede u školi u sedećem položaju, pa ako se na to doda vreme potrebno za domaći, računar i TV, dolazi se do podatka da se dečja fizička aktivnost smanjila za oko 50 odsto. Sama fizička neaktivnost dovodi do atrofije i smanjenog tonusa mišića što sve, uz nepravilno sedenje i držanje tela pri hodu, pogoduje razvoju telesnih i statičkih deformiteta.

Sa stanovišta ortopedije, najznačajniji su deformiteti u obliku skolioze ili bočnog držanja tela, nešto manji značaj imaju kifoze ili poremećaj u prednjem i zadnjem segmentu kičmenog stuba, kada se u grudnom delu kičme javlja grbavost. Situacija je dodatno otežana činjenicom da se radi o maloj deci koja ne mogu da shvate i razumeju ozbiljnost problema ili su, što je još češće, u pitanju adolescenti koji imaju povećanu osetljivost na sve promene koje im se dešavaju u i na telu.

Svi deformiteti kičme kod dece mogu biti kako samostalno prisutni, tako i udruženi.

Skolioze u oko 80 odsto slučajeva imaju nepoznat uzrok i dva puta su češće kod devojčica. One mogu biti rane – kod dece do 3. godine, nešto su češće juvenilne ili u periodu adolescencije, a najređe su kod mladih koji imaju više od 18 godina.

Za sve deformacije kičme od neprocenjivog značaja je koncept ranog otkrivanja koji se bazira na sistematskim pregledima dece od rođenja, pa do završetka rasta. Pregledom se isključuju poremećaji držanja, koji su takođe česti kod dece i mogu u kasnijem periodu dovesti do razvoja deformacija. Dijagnoza deformiteta skeleta se postavlja na osnovu detaljnog pregleda lagano obučenog deteta u stojećem stavu. Pedijatar uočava položaj kičmenog stuba, lopatica i karlice, položaj ramena, simetriju tela, oblik stopala i potkolenica, kao i pravilnost hoda. Potrebno je da se ovi pregledi obavljaju jednom godišnje, po potrebi češće. Stručnjaci se slažu da je potreba da se sistematski pregledi obavljaju mnogo češće, jer trenutni raspored pregleda očigledno nije dovoljan da se problemi zaista uoče na vreme, što pokazuje sve veći broj dece i tinejdžera sa problemima na kičmenom stubu, i uz konsultaciju s ortopedom ili fizijatrom. Radiografski pregled se radi kada je klinički prisutna deformacija.

Uzroci nastanka deformiteta kičme

Po uzrocima nastanka, deformiteti kičme se dele na:

Najpoznatije metode lečenja deformiteta kičme

Svaki uočeni deformitet kičme zahteva fizikalni tretman ili ortopedsko-hirurški zahvat. Što se ranije uoči, ozbiljnije pristupi vežbanju i promeni se način života (plivanje, korektivna ili ritmička gimnastika, balet), to su i rezultati u korekciji deformiteta bolji.

U zavisnosti od stepena deformiteta, razlikuju se i metode lečenja deformiteta kičme.

Do 20 stepeni deformiteta: Kineziterapija se koristi kod blažih stepena deformiteta, pa se uz redovne korektivne vežbe obavezno preporučuje i aktivno bavljenje sportom.
Između 25 i 35 stepeni: Primena midera – ortoze je, uz vežbe i sport, potrebna kod izraženih deformiteta, naročito kod dece koja ispoljavaju ubrzani rast.
Više od 50 stepeni deformiteta: Hirurško lečenje je potrebno jer je deformitet kičme veoma izražen i ne može se lečiti neoperativno. Ovom metodom postiže se korekcija deformacija u sve tri ravni, rana aktivacija bez postoperativne imobilizacije.